فردین نظری در گفتگو با خبرنگار گروه اقتصادی شبکه اطلاع‌رسانی «مرصاد»؛ اظهار داشت: برداشت غیرمجاز از منابع آب زیرزمینی اثرات اقتصادی گسترده‌ای بر معیشت کشاورزان و توسعه پایدار استان کرمانشاه دارد؛ بحران آب بسیار وسیع‌تر از آن است که صرفاً به کمبود منابع محدود شود و نیازمند تغییرات عملیاتی در کشاورزی و اصلاح الگوی کشت است تا درآمد کشاورزان به‌تدریج افزایش یابد. 

وی افزود: برای تحقق این هدف، باید از حفر چاه‌های غیرمجاز در مناطق سنتی جلوگیری شود و در کنار آن، درآمد جوامع روستایی به‌طور جدی مدنظر قرار گیرد؛ ساختار اقتصادی روستاها عمدتاً مبتنی بر تولیدات کشاورزی و کشت آبی است و اصلاح الگوهای کشت می‌تواند اثرات منفی برداشت غیرمجاز را کاهش دهد. 

این کارشناس مسائل اقتصادی با اشاره به تجربیات کشورهای پیشرفته، گفت: استفاده از الگوهای نوین کشاورزی، جایگزینی محصولاتی با نیاز آبی کمتر مانند کلزا به‌جای هندوانه و تمرکز بر تولید محصولات کم‌آب‌بر، می‌تواند ضمن حفظ منابع آب، درآمد کشاورزان را افزایش و فقر روستایی را کاهش دهد. 

نظری تصریح کرد: پیامدهای برداشت غیرمجاز شامل کاهش کمی و کیفی منابع آب و افزایش هزینه‌های تولید است؛ کاهش سطح ایستایی و افزایش عمق حفاری چاه‌ها، بهره‌وری کشاورزان را تحت تأثیر قرار می‌دهد و احتمال فرونشست زمین و تخریب محیط زیست نیز افزایش می‌یابد که تهدیدی جدی برای توسعه پایدار استان به شمار می‌رود. 

وی ادامه داد: راهکارهای کاهش اثرات برداشت غیرمجاز شامل مدیریت جامع و مشارکت‌محور توسط خود کشاورزان است؛ استفاده از سیستم‌های نوین کشاورزی و بهره‌وری بهینه منابع آب، همراه با شناسایی فعالیت‌های غیرزراعی و اصلاح الگوی کشت، می‌تواند فشار بر منابع آب را کاهش داده و درآمد روستاییان را بهبود بخشد. 

این کارشناس مسائل اقتصادی کرد: ظرفیت‌های آب و هوایی و خاک مستعد استان، به‌ویژه در مناطق کشاورزی، امکان تولید محصولات با کیفیت ممتاز در سطح ملی را فراهم می‌کند؛ اجرای سیستم‌های نوین کشاورزی و اصلاح الگوی کشت، ضمن کاهش مصرف آب، امنیت غذایی و محیط زیست را نیز تضمین می‌کند. 

نظری گفت: برداشت غیرمجاز منابع زیرزمینی و مدیریت نادرست، باعث کاهش سطح آب، نشست تدریجی زمین و تهدید بلندمدت اکوسیستم استان می‌شود؛ بهره‌برداری بهینه از منابع و اجرای اقدامات پیشگیرانه، نقش اساسی در توسعه پایدار، کاهش هزینه‌های تولید و افزایش بهره‌وری کشاورزان دارد. 

وی در ادامه افزود: عوامل طبیعی مانند برداشت بیش از حد از درختان و کاهش فضای سبز شهری نیز بر کاهش جذب آب‌های آسمانی تأثیرگذار است؛ ساخت سدها و بهینه‌سازی منابع آب زیرزمینی می‌تواند در بلندمدت مانع هدررفت آب و حفظ حاصل‌خیزی خاک استان شود. 

این کارشناس مسائل اقتصادی خاطرنشان کرد: کاهش حاصل‌خیزی خاک تأثیر مستقیم بر تولیدات کشاورزی دارد، اما ظرفیت استان برای توسعه صنایع تبدیلی و بهینه‌سازی تولیدات وجود دارد؛ با اجرای این اقدامات، می‌توان ناامنی غذایی را کاهش داد و امنیت اقتصادی روستاییان و توسعه پایدار کشاورزی را به‌تدریج تقویت کرد. 

اجرای مدیریت منابع آب مشارکت همگانی نیاز دارد

نظری عنوان کرد: مدیریت جامع منابع آب، از جمله تغذیه مصنوعی سفره‌های زیرزمینی، می‌تواند اثرات منفی برداشت غیرمجاز را کاهش دهد؛ این روش هنوز در استان به‌ندرت اجرا شده و آموزش گسترده و فرهنگ‌سازی در جوامع شهری و روستایی برای افزایش آگاهی و مشارکت مردم ضروری است. 

وی افزود: اعمال قوانین و مقررات سختگیرانه در برخی مناطق مؤثر خواهد بود؛ ترکیب آموزش، فرهنگ‌سازی و نظارت قانونی به‌تدریج از فرونشست زمین جلوگیری می‌کند و مشارکت کشاورزان در کنترل چاه‌های غیرمجاز را افزایش می‌دهد و امنیت منابع آب زیرزمینی استان را تضمین می‌کند. 

این کارشناس مسائل اقتصادی ادامه داد: کنترل چاه‌های غیرمجاز و حفاظت از منابع آب زیرزمینی، زمینه‌ساز پایداری بخش کشاورزی است؛ کاهش مصرف بی‌رویه و بهینه‌سازی استفاده از آب‌های زیرزمینی، همراه با اقدامات اورژانسی در شرایط خشکسالی، به حفظ منابع و مدیریت بلندمدت دسترسی پایدار به آب کمک می‌کند. 

نظری تصریح کرد: اصول مدیریت مصرف شامل آموزش الگوی مصرف از سنین کودکی و فرهنگ‌سازی مداوم در میان شهروندان است؛ همچنین اصلاح قیمت‌ها و گسترش درآمدها موجب کاهش مصرف بی‌رویه می‌شود، زیرا بسیاری از مردم به‌دلیل هزینه پائین آب، استفاده بی‌رویه را توجیه می‌کنند و این مشکل باید اصلاح شود.

وی با اشاره به بخش کشاورزی، گفت: استفاده نادرست از آب برای آبیاری محصولات و پرکردن استخرها رایج است و روش‌های نوین آبیاری در استان به‌طور کامل اجرا نمی‌شود؛ ، فراهم کردن وام‌های بلندمدت با بهره کم برای کشاورزان می‌تواند فناوری‌های نوین را عملیاتی کرده و مصرف بهینه آب در کشاورزی را تضمین کند. 

بازچرخانی‌ آب و مدیریت نوین تضمین‌گر توسعه پایدار

این کارشناس مسائل اقتصادی افزود: در شرایط خشکسالی و کاهش بارش، مدیریت منابع آب سطحی و کاشت درختان در مناطق قابل‌ استفاده اهمیت ویژه‌ای دارد؛ کنترل حفر چاه‌های غیرمجاز و بازچرخانی آب به‌عنوان سیاست‌های کلیدی، از نابودی منابع آب زیرزمینی جلوگیری کرده و دسترسی پایدار به آب کشاورزی و شهری را تضمین می‌کند. 

نظری تأکید کرد: استفاده از آب به‌صورت چرخه‌ای و بازچرخانی آن، همراه با بهره‌گیری از الگوهای نوین جهانی، می‌تواند مصرف بهینه منابع را تضمین کند؛ این رویکردها ضمن کاهش هدررفت، ظرفیت تولید و بهره‌وری را در کشاورزی و صنایع مرتبط افزایش داده و به توسعه پایدار کمک می‌کنند. 

وی گفت: اجرای مدیریت منابع آب نیازمند آموزش، آگاهی‌سازی عمومی و مشارکت تک‌تک افراد جامعه است. بدون این اصول اساسی، اقدامات مدیریت منابع ناکام خواهد ماند و استان در مسیر بحرانی و ناکجاآباد قرار می‌گیرد؛ آموزش گسترده و فرهنگ‌سازی می‌تواند رفتار مصرف‌کنندگان را اصلاح کرده، الگوی مصرف آب را بهینه کند و مشارکت مردم در حفاظت از منابع آب زیرزمینی و سطحی را افزایش دهد. 

این کارشناس مسائل اقتصادی در پایان تأکید کرد: ترکیب روش‌های نوین آبیاری، بازچرخانی آب و مدیریت جامع منابع، در کنار فرهنگ‌سازی و مشارکت همگانی، می‌تواند بحران آب و تهدیدات ناشی از خشکسالی را کاهش دهد و امنیت غذایی و اقتصادی استان را در بلندمدت حفظ کند. 

انتهای خبر/