عزیز مصطفایی در گفتگو با خبرنگار گروه فرهنگی شبکه اطلاع‌رسانی «مرصاد»؛ اظهار داشت: آئین سنتی هلیم‌پزان که قدمت آن در کرمانشاه بیش از ۱۵۰ است یکی از رسوم کهن و معنوی مردم استان کرمانشاه به‌شمار می‌رود که هم‌زمان با ایام سوگواری سیدالشهدا (ع)، دل‌ها را به هم نزدیک‌تر می‌کند و یاد واقعه کربلا را زنده نگه می‌دارد.

وی افزود: واژه «حلیم» ریشه‌ای عربی دارد و در لغت به‌معنای بردبار و شکیباست؛ اما در فرهنگ غذایی ایران، به غذایی گرم و مقوی از ترکیب گندم، گوشت و ادویه اطلاق می‌شود که بیشتر در مناسبت‌های مذهبی پخته می‌شود. در گویش محلی برخی مناطق کرمانشاه، به آن «هلیسه» نیز گفته می‌شود.

این دانش‌آموخته دکترای مردم‌شناسی گفت: بر پایه گفته‌های محلی، بنیان‌گذار این رسم مرحوم چراغعلی‌خان، از خوانین متدین و شیفته اهل‌ بیت (ع) در دوره قاجار بوده که برای نخستین‌ بار آئین نذری هلیم‌پزان یا آن‌گونه که اهالی می‌گویند «هلیسه‌پزان» را در روز تاسوعای حسینی پایه‌گذاری کرده است.

مصطفایی ادامه داد: روایت می‌کنند، هنوز هم بنای تاریخی مربوط به چراغعلی‌خان که به دوران زندیه بازمی‌گردد، در روستای کنگرشاه یا اسلام‌آبادسفلی از توابع شهرستان صحنه باقی مانده و بخشی از هویت فرهنگی این منطقه به‌شمار می‌رود. پس از درگذشت وی، فرزندان و نوادگانش مسئولیت حفظ و تداوم این آئین را بر عهده گرفتند؛ سنتی که تا امروز با همت مردم محلی زنده نگه داشته شده است.

وی با اشاره به ثبت ملی آئین هلیم‌پزان در سال ۱۴۰۳، خاطرنشان کرد: هر ساله در ایام تاسوعا و عاشورا، ساکنان روستا با نیت نذر و شکرگزاری، پخت هلیم را آغاز می‌کنند. شیوه تهیه این نذری، کاملاً سنتی و به‌صورت بخارپز انجام می‌شود و حدود ۲۲ ساعت به‌طول می‌انجامد. در تمام طول این مدت، گروهی از مردان روستا با اشتیاق در فرآیند پخت مشارکت دارند و شب‌زنده‌داری می‌کنند.

این دانش‌آموخته دکترای مردم‌شناسی عنوان کرد: از آماده‌شدن هلیم، جوانان روستا مسئولیت توزیع آن را به‌عهده می‌گیرند. بخشی از این نذری میان خانوارهای روستا توزیع می‌شود و بخش دیگر برای پذیرایی از عزاداران حسینی در مراسم‌های سوگواری در نظر گرفته می‌شود. همچنین پس از پایان این آیین، مراسم روضه‌خوانی و عزاداری نیز در فضای روستا برگزار می‌شود.

مصطفایی گفت: آئین هلیم‌پزان تنها یک رسم غذایی نیست؛ بلکه مجالی برای تقویت همبستگی اجتماعی، یادآوری مفاهیم عاشورا و قدردانی از نعمت‌های الهی است. این دورهمی‌ها اغلب با نقل خاطرات و بیان تجربیات بزرگ‌ترها همراه است و حس همدلی و پیوستگی را در جامعه روستایی تعمیق می‌بخشد.

انتهای خبر/