به گزارش خبرنگار اقتصادی شبکه اطلاع‌رسانی «مرصاد»؛ بازارچه مرزی پرویزخان، نگینی درخشان در عرصه تجارت مرزی ایران، به‌عنوان یکی از مهم‌ترین مراکز مبادلات تجاری کشور شناخته می‌شود. این بازارچه، واقع در استان کرمانشاه و در مجاورت شهر مرزی قصر شیرین، از دیرباز به واسطه موقعیت جغرافیایی استراتژیک خود در همسایگی با کشور عراق، نقشی بی‌بدیل در توسعه روابط اقتصادی و تبادلات مرزی میان دو ملت ایفا کرده است. 

تاریخچه غنی، نقش‌آفرینی در توسعه اقتصادی، مشارکت در بازسازی عراق و چالش‌های پیش روی آن، همگی سبب شده‌اند تا این بازارچه به یکی از کانون‌های توجه در حوزه تجارت خارجی ایران بدل شود.

سفری به گذشته: ریشه‌های شکل‌گیری بازارچه پرویزخان

داستان بازارچه مرزی پرویزخان به دهه‌های دور بازمی‌گردد، زمانی که مبادلات تجاری در مقیاسی کوچک و به صورت سنتی در این منطقه جریان داشت. اما شکل‌گیری رسمی و سازمان‌یافته این بازارچه به دهه 1370 خورشیدی برمی‌گردد. 

در آن دوران، با هدف تقویت مبادلات مرزی، ایجاد فرصت‌های اقتصادی برای ساکنان منطقه و کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی، دولت وقت تصمیم به ایجاد و توسعه این مرکز تجاری گرفت. در آغاز فعالیت، بازارچه پرویزخان محلی برای تبادل کالاهای اساسی و تأمین نیازهای روزمره مردم محلی بود.

با گذشت زمان و افزایش توجه دولت و سرمایه‌گذاری‌های کلان در زیرساخت‌های مرزی، این بازارچه به سرعت رشد کرد و به یکی از قطب‌های اصلی صادرات و واردات کالا در غرب ایران تبدیل شد. این تحول، نه‌تنها در توسعه اقتصادی منطقه تأثیر به‌سزایی داشت، بلکه به تقویت روابط تجاری ایران با همسایگان خود نیز کمک شایانی کرد.

نقش محوری در توسعه تجارت مرزی ایران

بازارچه مرزی پرویزخان، به‌ویژه پس از پیروزی انقلاب اسلامی و تغییر رویکردهای اقتصادی کشور در راستای توسعه مناطق مرزی و خودکفایی اقتصادی، به‌عنوان یک مرکز استراتژیک برای تحقق این اهداف شناخته شد. 

این بازارچه با بهره‌گیری از سرمایه‌گذاری‌های گسترده در زیرساخت‌های مرزی، از جمله احداث انبارهای مدرن، پایانه‌های صادراتی پیشرفته و ارائه تسهیلات گمرکی مناسب، نقش برجسته‌ای در افزایش حجم تجارت خارجی ایران ایفا کرده است. 

این سرمایه‌گذاری‌ها باعث شده‌اند که بازارچه پرویزخان به یکی از اصلی‌ترین مسیرهای صادرات کالاهای ایرانی به کشورهای همسایه، به‌ویژه عراق، تبدیل شود. 

این بازارچه با صادرات گسترده محصولاتی نظیر محصولات کشاورزی، مواد غذایی، مصالح ساختمانی، فرآورده‌های پتروشیمی، و کالاهای صنعتی به کشورهای همسایه، به‌ویژه عراق، نقش مهمی در کاهش وابستگی ایران به درآمدهای نفتی داشته و در عین حال، فرصت‌های شغلی فراوانی را برای مردم محلی فراهم کرده است.

ایجاد این فرصت‌های شغلی، سبب بهبود وضعیت اقتصادی ساکنان منطقه و کاهش مهاجرت به شهرهای بزرگ شده است.

نقش بی‌بدیل در بازسازی عراق و فراتر از آن

اهمیت بازارچه پرویزخان در دوران بازسازی عراق پس از سقوط رژیم بعثی این کشور، بیش از پیش نمایان شد. این مرکز مرزی به یکی از اصلی‌ترین مسیرهای تأمین کالاهای مورد نیاز عراق برای بازسازی زیرساخت‌های آسیب‌دیده این کشور تبدیل شد. 

حجم گسترده‌ای از مصالح ساختمانی، تجهیزات صنعتی، ماشین‌آلات راه‌سازی، و مواد غذایی از طریق این بازارچه به عراق ارسال شد و نقشی مؤثر در احیای اقتصاد و زیرساخت‌های این کشور ایفا کرد.

بازارچه پرویزخان بستری برای تقویت روابط تجاری و سیاسی بین دو کشور ایران و عراق فراهم کرده است. 

از طریق این بازارچه، روابط اقتصادی و فرهنگی بین ایران و عراق توسعه یافت و به تقویت صلح و ثبات منطقه‌ای کمک شایانی شد. هم‌چنین، بازارچه پرویزخان با ایفای این نقش حیاتی، جایگاه ایران را به‌عنوان یکی از بازیگران اصلی در تجارت منطقه‌ای تثبیت کرد. 

در سال‌های اخیر، بازارچه پرویزخان فراتر از عراق، به‌عنوان مسیری برای صادرات کالاهای ایرانی به سایر کشورهای منطقه، به‌ویژه سوریه، نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. در دوران بازسازی سوریه، این بازارچه اهمیت دوچندانی پیدا کرده و نقش مهمی در تأمین نیازهای این کشور ایفا کرد. 

پرویزخان هاب تجاری منطقه‌ای

بازارچه پرویزخان در حال حاضر به‌عنوان یکی از مهم‌ترین گذرگاه‌های تجاری ایران شناخته می‌شود و با بهره‌گیری از امکانات مدرن و زیرساخت‌های پیشرفته، حجم قابل توجهی از مبادلات تجاری را مدیریت می‌کند. 

این بازارچه بر اساس گزارش‌های موجود، سالانه میزبان میلیاردها دلار مبادلات تجاری است و کالاهای متنوعی از طریق آن به کشورهای همسایه صادر می‌شود. علاوه بر این، روزانه بیش از ۳۰۰ تانکر ترانزیت سوخت ایرانی و عراقی از مبدأ اقلیم کردستان به مقصد بنادر جنوبی کشورمان وارد خاک ایران اسلامی می‌شوند که این موضوع نشان‌دهنده نقش کلیدی این مرز در تجارت منطقه‌ای است. 

انواع کالاهای صادراتی از طریق این بازارچه عبارتند از محصولات کشاورزی به گونه‌ای که انواع میوه‌ها، سبزیجات، صیفی‌جات، خشکبار و سایر محصولات کشاورزی به دلیل کیفیت بالا و قیمت مناسب، تقاضای زیادی در کشورهای همسایه دارند. 

مواد غذایی از دیگر محصولات صادراتی است در واقع انواع مواد غذایی فرآوری شده و بسته‌بندی شده، مانند کنسروها، روغن‌های خوراکی، لبنیات، و سایر مواد غذایی پرمصرف افزون بر مصالح ساختمانی نظیر سیمان، میلگرد، آجر، کاشی، سرامیک و سایر مصالح ساختمانی در پروژه‌های عمرانی و ساخت و ساز در کشورهای همسایه کاربرد فراوانی دارند. 

کالاهای صنعتی شامل انواع ماشین‌آلات صنعتی، تجهیزات الکترونیکی، قطعات یدکی، ابزارآلات و سایر کالاهای صنعتی که در صنایع مختلف کشورهای همسایه مورد استفاده قرار می‌گیرند و فرآورده‌های پتروشیمی شامل انواع محصولات پتروشیمی مانند پلیمرها، مواد اولیه پلاستیک، مواد شوینده و سایر فرآورده‌های پتروشیمی به عنوان مواد اولیه در صنایع مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند.

دسترسی به امکانات رفاهی برای کارگران و تجار

 بهزاد احمدی، صادرکننده مواد غذایی در گفتگو با خبرنگار اقتصادی شبکه اطلاع‌رسانی مرصاد؛ اظهار داشت: من سال‌هاست که در زمینه صادرات مواد غذایی به عراق از طریق بازارچه پرویزخان فعالیت می‌کنم. این بازارچه برای من به‌عنوان یک صادرکننده، یک فرصت عالی بوده است. 

وی بیان کرد: این بازارچه زیرساخت‌های نسبتاً خوبی دارد و دسترسی به بازارهای عراق را آسان کرده است. البته گاهی اوقات، معطلی در گمرک و برخی مشکلات اداری باعث ایجاد تأخیر در ترخیص کالا می‌شود که می‌تواند برای تجار مشکل‌ساز باشد. اما به طور کلی، بازارچه پرویزخان با توجه به حجم بالای مبادلات تجاری، یکی از بهترین گزینه‌ها برای صادرات به عراق است. 

 احمدی ادامه داد: اگر مسئولان بتوانند مشکلات ترخیص کالا و برخی موانع اداری را برطرف کنند، این بازارچه می‌تواند به یکی از قطب‌های اصلی تجارت در منطقه تبدیل شود. در حال حاضر هم، این بازارچه برای من و بسیاری از همکارانم، منبع درآمد قابل توجهی است و امیدوارم که این روند ادامه داشته باشد.

برشمردن مزایای صادرات از طریق پرویزخان

 مهرداد کریمی صادرکننده محصولات کشاورزی نیز در گفتگو با خبرنگار اقتصادی شبکه اطلاع‌رسانی مرصاد؛ اظهار داشت: من به‌عنوان یک صادرکننده بازارچه پرویزخان را یک مرکز مهم برای واردات کالاهای مورد نیاز می‌دانم. موقعیت جغرافیایی این بازارچه و نزدیکی آن به مرز، باعث شده که هزینه و زمان حمل و نقل کالاها به‌طور قابل توجهی کاهش پیدا کند. 

وی بیان کرد:متأسفانه نوسانات ارزی هم تاثیر زیادی بر روی صادرات دارد و باعث می‌شود که قیمت‌ها به طور غیرقابل پیش‌بینی تغییر کنند. به نظر من، برای بهبود وضعیت، لازم است که دولت حمایت بیشتری از تجار داشته باشد و با کاهش موانع تجاری و تسهیل فرآیندها، به توسعه تجارت در این منطقه کمک کند.

گلایه کارگران از شرایط نامناسب بازارچه پرویزخان

میلاد ویسی کارگر بازارچه پرویزخان در گفتگو با خبرنگار اقتصادی شبکه اطلاع‌رسانی مرصاد؛ اظهار داشت: شرایط کاری ما در بازارچه پرویزخان بسیار دشوار است. چند سالی است که از داشتن بیمه محروم شده‌ایم و هیچ حمایتی از سوی نهادهای اجتماعی دریافت نمی‌کنیم. در تمام سال، چه در گرمای تابستان و چه در سرمای زمستان، هیچ فضای مناسبی برای استراحت یا صرف غذا وجود ندارد.

وی افزود: کار کردن در بازارچه پرویزخان به‌خودی‌خود سخت و طاقت‌فرسا است. اما نبود بیمه، امکانات بهداشتی و مکانی مناسب برای استراحت، شرایط را برای ما بسیار دشوارتر کرده است. 

ویسی بیان کرد: در طول روز، مجبوریم زیر آفتاب داغ یا در سرمای شدید کار کنیم، بدون اینکه جایی برای رفع خستگی یا صرف یک وعده غذایی داشته باشیم. این مشکلات نه‌تنها به سلامت جسمانی ما آسیب می‌زند، بلکه فشار روحی زیادی نیز به همراه دارد. امیدوارم مسئولان به این مشکلات توجه کنند و اقدامات لازم را برای بهبود شرایط انجام دهند.

به گزارش شبکه اطلاع‌رسانی اطلاع‌رسانی «مرصاد»؛ کارگران معتقدند که اگر کوله‌بری و تجارت چمدانی دوباره رونق بگیرد، این می‌تواند زمینه‌ساز توسعه اقتصادی در منطقه شود و به زندگی مردم کمک کند. با احیای این تجارت، بازارچه پرویزخان می‌تواند دوباره به یکی از مراکز اصلی تبادل کالا و خدمات تبدیل شود و به افزایش اشتغال و رونق اقتصادی منطقه کمک کند.

چالش‌ها و چشم‌اندازهای آینده

با وجود دستاوردهای فراوان بازارچه مرزی پرویزخان، این مرکز همچنان با چالش‌هایی روبه‌رو است که نیازمند توجه و برنامه‌ریزی دقیق است.

برخی از مهم‌ترین چالش‌های پیش روی این بازارچه عبارتند از تأخیر در ترخیص کالا به گونه‌ای که گاهی اوقات فرآیند ترخیص کالا در گمرک به دلیل بروکراسی‌های اداری، طولانی می‌شود و سبب ایجاد مشکلاتی برای تجار و فعالان اقتصادی خواهد شد.

زیرساخت‌های ناکافی: با وجود توسعه زیرساخت‌ها در سال‌های اخیر، همچنان کمبودهایی در این زمینه وجود دارد، مانند کمبود فضای انبار، نیاز به تجهیزات حمل و نقل مدرن‌تر و سیستم‌های ارتباطی پیشرفته‌تر.

رقابت با سایر بازارچه‌های مرزی: با ایجاد و توسعه سایر بازارچه‌های مرزی در منطقه، رقابت بین این مراکز افزایش یافته و بازارچه پرویزخان باید برای حفظ موقعیت خود، تلاش بیشتری کند.

برای رفع این چالش‌ها و ارتقای عملکرد بازارچه پرویزخان، لازم است نسبت به ساده‌سازی فرآیندهای گمرکی اقدام شود در واقع با حذف بروکراسی‌های اداری و بهره‌گیری از فناوری‌های نوین، می‌توان فرآیند ترخیص کالا را تسریع و تسهیل کرد.

توسعه زیرساخت‌ها: سرمایه‌گذاری بیشتر در توسعه زیرساخت‌های بازارچه، شامل احداث انبارهای جدید، تجهیز پایانه‌های صادراتی و توسعه شبکه‌های ارتباطی، ضروری است.

توسعه همکاری‌های منطقه‌ای: با تقویت همکاری‌های اقتصادی و تجاری با کشورهای همسایه، می‌توان زمینه را برای توسعه بیشتر بازارچه پرویزخان و افزایش حجم مبادلات تجاری فراهم کرد.

با انجام این اقدامات، بازارچه پرویزخان می‌تواند به یک هاب تجاری منطقه‌ای تبدیل شده و نقشی اساسی در توسعه اقتصادی ایران و منطقه ایفا کند. این بازارچه نه‌تنها به توسعه تجارت خارجی ایران کمک خواهد کرد، بلکه به ایجاد فرصت‌های شغلی بیشتر، بهبود وضعیت اقتصادی مردم محلی، و تقویت روابط تجاری و سیاسی با کشورهای همسایه نیز کمک خواهد کرد.

بازارچه مرزی پرویزخان به‌عنوان نمادی از پویایی و ظرفیت‌های اقتصادی مناطق مرزی ایران، همچنان به‌عنوان یک موتور محرک توسعه در غرب کشور به فعالیت خود ادامه می‌دهد و با رفع چالش‌های پیش رو و بهره‌گیری از فرصت‌های موجود، می‌تواند نقش مهم‌تری در توسعه اقتصاد ایران و منطقه ایفا کند. این بازارچه، نه‌تنها یک مرکز تجاری است، بلکه پلی برای ارتباط فرهنگی و اقتصادی بین ملت‌های منطقه نیز محسوب می‌شود.

گزارش به قلم امیرحسین قهرمانی
انتهای خبر/