عزیز مصطفایی در گفتگو با خبرنگار گروه فرهنگی شبکه اطلاع‌رسانی «مرصاد»؛ اظهار داشت: آبان‌ماه، با آغاز جشن‌هایی در ایران همراه است. این جشن‌ها ریشه در سنت ایرانیان دارد و نشان‌دهنده گذر از یک فصل به فصل دیگر است. 

وی افزود: تغییرات فصول و ورود به موقعیت‌های جدید، نیازمند تدارکات و سازکارهای خاص است. وقتی انسان از یک فضای گرم تابستانی وارد پائیز و زمستان می‌شود، این تغییرات طبیعی در منطقه زاگرس، به ویژه کرمانشاه، خود را در سنت‌ها و آئین‌های نشان می‌دهد.

این دانش‌آموخته دکترای مردم‌شناسی گفت: در قدیم، تغییر طول روز و شب، کاهش میزان روشنایی و محدودیت در فعالیت‌های کشاورزی باعث می‌شد مردم برای مقابله با تاریکی جشن برگزار کنند. این جشن‌ها نه تنها نمادی از همبستگی اجتماعی بودند، بلکه بیانگر مبارزه با محدودیت‌ها و شادی از نعمت‌های طبیعت بودند.

آئین‌های باران‌خواهی و اهمیت کشاورزی

مصطفایی بیان کرد: یکی از آئین‌های پاییزی، آئین باران‌خواهی است. در ماه‌های مهر و آبان، آغاز فصل بارش و باران برای کشاورزی منطقه بسیار حیاتی است. اولین باران پاییزی، که زمین را حداقل نیم‌متر خیس می‌کند، موجب شادی مردم می‌شود و جشن‌های مرتبط با آن شکل می‌گیرد. این جشن‌ها نشان‌دهنده احترام به طبیعت و ارتباط انسان با محیط زیست است.

این دانش‌آموخته دکترای مردم‌شناسی افزود: این آئین در اسلام نیز امتداد یافته و نمونه‌هایی از آن در میان نمازگزاران مشاهده می‌شود. مردم از گذشته تاکنون باور داشته‌اند که درخواست خیر از خداوند برای بارش باران یک نیاز انسانی و ضروری است. آئین‌های ‌های سنتی و دینی در کرمانشاه، به شکل هماهنگ ادامه پیدا کرده و ارزش فرهنگی و مذهبی آن‌ها حفظ شده است.

جشن هولی‌وارانه و نقش کودکان

مصطفایی گفت: یکی از آئین‌های ‌مهم در کرمانشاه، جشن هولی‌بارانه است. دختران و پسران در این آئین، با لباس‌های محلی و اجرای مراسم خاص، از خداوند باران می‌طلبند. دختران در کوچه و خیابان شعرهای آئینی می‌خوانند و اعتقاد دارند که این مراسم باعث نزول باران می‌شود. پسران نیز به اجرای آئین هولی‌بارانه می‌پردازند. این آئین‌های ‌نه تنها نمایانگر اعتقادات مذهبی است، بلکه ارزش‌های فرهنگی و اجتماعی را نیز منتقل می‌کند.

وی افزود: آئین‌های محلی با قدمت چندین ساله به شکل سالم و پایدار در منطقه اجرا می‌شود. این مراسم، تنوع قومی و مذهبی مردم را نمایان می‌کند و نشان‌دهنده همزیستی مسالمت‌آمیز میان اقوام و ادیان مختلف است. احترام به این سنت‌ها، یکی از پایه‌های انسجام ملی به شمار می‌آید.

تغذیه و نذورات آئینی

مصطفایی گفت: در جشن‌ها، غذاهای ویژه‌ای طبخ می‌شود که با شرایط خاص تهیه شده و ارزش تغذیه‌ای بالایی دارند. به عنوان مثال، غذایی به نام نواله که از گوشت طیور خاص تهیه می‌شود، در آیین‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. این غذاها هم از نظر فرهنگی و هم از نظر تغذیه‌ای دارای معنا هستند و نشان‌دهنده توجه مردم به سلامت و مناسبت‌های آئینی است.

وی افزود: توزیع غذا به مهمانان و حتی غریبه‌ها بخشی از آداب آئینی است که نشان‌دهنده همدلی و رعایت ارزش‌های اجتماعی است. این سنت‌ها جنبه‌های انسانی و اخلاقی جامعه را تقویت می‌کنند و به نسل‌های بعد منتقل می‌شوند.

بازی‌های محلی و تمثیل باران

مصطفایی گفت: یکی از بازی‌های محلی به نام بازی پَلان یا (کیل و بَردان) ارتباط مستقیمی با آئین باران‌خواهی دارد. در این بازی، با پرتاب سنگ‌ها نماد رعد و برق ایجاد می‌شود و اعتقاد بر این است که اجرای درست بازی باعث بارش باران می‌شود. این نوع بازی‌ها نشان‌دهنده آگاهی مردم از طبیعت و ارتباط آن با فعالیت‌های اجتماعی و کشاورزی است.

وی افزود: این بازی‌ها در میان اقوام مختلف کرمانشاه از جمله لک‌ها و سایر گروه‌ها رواج دارد و همگی به ارزش‌های فرهنگی مشترک احترام می‌گذارند. این احترام متقابل نمونه‌ای از همبستگی و انسجام اجتماعی است که در برابر تهدیدات بیرونی نیز تأثیرگذار بوده است.

آئین‌های مذهبی و فرهنگ کهن

مصطفایی گفت: در منطقه کرمانشاه، ترکیب آئین‌های باستانی و مذهبی تنوع و غنای فرهنگی زیادی ایجاد کرده است. مردم سالیان دراز کنار هم زندگی کرده‌اند و هیچ ایده یا مذهبی باعث تفرقه نشده است. حتی آئین‌های یارستان که خاص هستند، با حفظ رازهای سنتی اجرا می‌شوند و پژوهش درباره آن‌ها نیازمند مطالعه دقیق است.

وی افزود: این آئین‌ها نشان‌دهنده همزیستی مسالمت‌آمیز و تعامل فرهنگی میان گروه‌های مختلف مذهبی است. احترام به اعتقادات و سنت‌ها پایه‌ای برای انسجام ملی و حفاظت از میراث فرهنگی به شمار می‌آید.

انتهای خبر/