
خیابانهای کرمانشاه گواه بیتدبیری مدیران شهری؛
اعتیاد زخمی کهنه بر پیکر کلانشهر کرمانشاه
یکی از عوامل تشدید این بحران، افزایش تعداد کمپهای غیرمجاز در سطح استان است که این کمپها عمدتاً در مناطق حاشیهای و آسیبپذیر کرمانشاه قرار دارند .
به گزارش خبرنگار اجتماعی شبکه اطلاعرسانی «مرصاد»؛ در استان کرمانشاه، مشکل اعتیاد به مواد مخدر همواره یکی از مسائل اساسی و چالشبرانگیز بوده است. تحلیلهای موجود از وضعیت اعتیاد در این استان نشان میدهند که شیوع اعتیاد در سطح استان، اگرچه از میانگین کشوری اندکی بالاتر است، اما شدت و عمق مشکلات ناشی از آن به مراتب بیشتر از آمارهای اولیه است. بهویژه، شیوع پدیدههایی همچون کارتنخوابی و تجاهر (آشکار شدن وضعیت اعتیاد در سطح جامعه) در کرمانشاه، که بهدلیل وابستگی شدید به مواد مخدر به وجود آمدهاند، نگرانکننده است. این بحران اجتماعی بهویژه در مناطق حاشیهای و آسیبپذیر استان بیشتر به چشم میخورد و به نظر میرسد که ریشههای عمیقتری در شرایط اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی استان دارد. در همین راستا، برخی از عوامل کلیدی این بحران شامل دسترسی آسان به مواد مخدر بهویژه در مناطق ترانزیتی، کیفیت پایین مواد مصرفی و افزایش مصرف چندگانه مواد مخدر توسط معتادان است که این وضعیت، توان مقابله با بحران را از بسیاری از نهادهای مسئول گرفته است.
به نظر میرسد یکی از چالشهای عمده در مقابله با معضل اعتیاد در استان کرمانشاه، کمبود امکانات مناسب برای درمان و نگهداری معتادان متجاهر است. علاوه بر کمبود زیرساختهای فیزیکی، فقدان هماهنگی بین دستگاههای مختلف، از جمله شهرداریها و نهادهای اجرایی، باعث شده که برنامههای پیشگیرانه و درمانی در سطح مناسب اجرا نشوند. در این خصوص، انتقاداتی به برخی نهادهای مسئول مطرح میشود، بهویژه شهرداری که طبق قانون موظف به جمعآوری و نگهداری معتادین متجاهر در مراکز مشخص است. با وجود اینکه استان کرمانشاه در مقابله با این بحران از ظرفیتهای محدود برخوردار است، روند تأسیس و گسترش مراکز نگهداری و درمان معتادان بسیار کند بوده است و این مسئله موجب گسترش بیشتر مشکلات اجتماعی و بهداشتی ناشی از اعتیاد میشود. از سوی دیگر، وجود کمپهای غیرمجاز که بدون رعایت استانداردهای درمانی فعالیت میکنند، نه تنها به حل بحران کمک نمیکند، بلکه به عمق مشکلات نیز دامن میزند.
یکی از نگرانیهای عمده در کرمانشاه، عدم توجه کافی به پیشگیری از اعتیاد است. بسیاری از نهادهای مسئول تنها بر درمان و نگهداری معتادان متجاهر تمرکز کردهاند، در حالی که باید بهطور همزمان روی کاهش آسیبهای اجتماعی و پیشگیری از ورود افراد به دایره اعتیاد نیز تمرکز شود. به نظر میرسد که در حوزه پیشگیری، اقدامات مختلفی مانند کارزارهای آگاهیبخشی و آموزشهای عمومی در حال انجام است، اما این فعالیتها به اندازه کافی رسانهای نشدهاند و بسیاری از مردم از این اقدامات آگاه نیستند. در این زمینه، نقش رسانهها میتواند بسیار حیاتی باشد. رسانهها با اطلاعرسانی گسترده و تغییر نگرش عمومی به موضوع اعتیاد، میتوانند نقش مؤثری در پیشگیری و کاهش این بحران ایفا کنند. علاوه بر این، استفاده از ابزارهای نوین همچون فضای مجازی و هوش مصنوعی میتواند به رسیدن به نسل جوان و برقراری ارتباط مؤثرتر با جامعه کمک کند.
عوامل اقتصادی نیز در گسترش اعتیاد در استان کرمانشاه نقشی غیرقابلانکار دارند. وضعیت اقتصادی نامساعد، بیکاری و مشکلات معیشتی، بهویژه در مناطق حاشیهای، باعث میشود که بسیاری از افراد، بهویژه جوانان و افراد آسیبپذیر، به سمت مواد مخدر کشیده شوند. این مسئله در کنار نبود امکانات درمانی کافی، وضعیت اجتماعی را به شدت آسیبپذیر کرده است. همچنین، فقر فرهنگی و ضعف نهادهای اجتماعی در برخی از مناطق استان به ایجاد فضایی مساعد برای گسترش اعتیاد منجر شده است. در چنین شرایطی، ضروری است که دستگاههای اجرایی و نهادهای حمایتی بهطور جدیتر به مبارزه با فقر و بیکاری پرداخته و شرایط را برای رشد و پیشرفت اجتماعی فراهم آورند.
در نهایت، موفقیت در حل بحران اعتیاد در کرمانشاه نیازمند همافزایی و همکاری جدی تمامی نهادهای دولتی و غیردولتی است. برنامهریزی دقیق و ایجاد زیرساختهای مناسب در راستای درمان و پیشگیری از اعتیاد باید در اولویت قرار گیرد. برای این منظور، نهادهایی چون شهرداری، آموزش و پرورش، بهزیستی و دیگر ارگانهای دولتی باید وظایف خود را بهطور کامل و مسئولانه انجام دهند. علاوه بر این، از آنجایی که کرمانشاه در مسیر ترانزیت مواد مخدر قرار دارد، توجه ویژه به کنترل و کاهش دسترسی به مواد مخدر ضروری است. تنها در صورتی که دستگاههای مسئول همراستا با یکدیگر اقدام کنند و با استفاده از رسانهها و سایر ابزارهای نوین، بهطور مؤثر در پیشگیری و درمان اعتیاد فعالیت کنند، میتوان به کاهش این معضل اجتماعی در استان امیدوار بود.
در این راستا، میزگردی با موضوع معضل اعتیاد در کلانشهر کرمانشاه با حضور بهزاد شهبازی، مدیرکل بهزیستی استان کرمانشاه، و وحید مرادی، رئیس شورای هماهنگی مواد مخدر استان کرمانشاه، در دفتر تحریریه «مرصاد» برگزار شد.
مرصاد نیوز: به نظر شما، معضل اعتیاد در استان کرمانشاه در سالهای اخیر روند صعودی داشته یا نزولی بوده است؟ و چه عواملی در وضعیت کنونی تأثیرگذار بودهاند؟
مرادی: در استان کرمانشاه، معضل اعتیاد همچنان یکی از مسائل مهم و چالشبرانگیز است. بر اساس آخرین آمار شیوعشناسی اعتیاد که در سال ۱۳۹۵ انجام شده، حدود ۵/۹ درصد از جمعیت بالای ۱۵ سال استان کرمانشاه مصرفکننده مواد مخدر هستند که به معنی مصرف منظم مواد است، این تعداد تقریباً معادل ۱۰۰ تا ۱۲۰ هزار نفر میشود.
به طور کلی، این آمار نشان میدهد که وضعیت استان کرمانشاه در زمینه شیوع اعتیاد چندان متفاوت از میانگین کشوری نیست، زیرا میانگین کشوری ۵/۶ درصد است، در حالی که در کرمانشاه ۵/۹ درصد است. اما نکتهای که نگرانکننده است، شدت و عمق مصرف مواد مخدر است. در این استان، پس از آنکه فرد مصرفکننده به شدت وابسته به مواد میشود، مشکلاتی مانند تجاهر و کارتنخوابی آغاز میشود. این پدیدهها در حالی رخ میدهند که عمق مشکلات به تدریج افزایش مییابد و شدت مصرف مواد نیز بیشتر میشود.
علاوه بر این، پدیده چندمصرفی در بین بسیاری از معتادان مشاهده میشود، به این معنا که آنها چندین نوع ماده مخدر را به طور همزمان مصرف میکنند که این خود موجب دشواری در مدیریت بحران اعتیاد در استان میشود. یکی دیگر از چالشهای عمده، دسترسی آسان به مواد مخدر است، که به دلیل قرارگیری استان در مسیر ترانزیت مواد مخدر، به شدت افزایش یافته است.
شهبازی: در حالی که استان کرمانشاه از نظر شیوع اعتیاد در وضعیت بحرانی قرار ندارد، شدت مصرف و مشکلات مرتبط با آن به مراتب بیشتر است. بسیاری از مردم با مشاهده تجاهر و وضعیت معتادان در خیابانها، مشکلات را به وضوح لمس میکنند. عوامل مختلفی مانند مصرف چندگانه مواد، ناخالص بودن مواد مخدر، طرد افراد معتاد از سوی خانوادهها و شرایط اقتصادی به شدت این بحران را تشدید کرده است. همچنین، کیفیت بالای زبالهها در شهر کرمانشاه که برخی معتادان از آن برای دریافت مواد مخدر استفاده میکنند، خود باعث افزایش تجاهر و تشدید مشکلات مربوط به اعتیاد شده است.
مرادی: یکی از عوامل تشدید این بحران، افزایش تعداد کمپهای غیرمجاز در سطح استان است. ما تاکنون حدود ۴۰ کمپ غیرمجاز را شناسایی کردهایم. این کمپها عمدتاً در مناطق حاشیهای و آسیبپذیر کرمانشاه قرار دارند و متاسفانه در این کمپها هیچ پروتکل درمانی رعایت نمیشود. در برخی موارد حتی شاهد برخوردهای خشونتآمیز با معتادان هستیم. این شرایط باعث میشود که فردی که وارد پروسه ترک اعتیاد میشود، نه تنها انگیزهای برای ادامه درمان نداشته باشد، بلکه از خانواده و جامعه نیز طرد شود.
در نهایت فرد معتاد مجبور میشود به پاتوقهای مواد مخدر روی آورد و برای تأمین معاش خود زبالهگردی کند و در ازای جمعآوری ضایعات، مواد مخدر دریافت کند. این روند باعث میشود که بحران کارتنخوابی و تجاهر در کرمانشاه شدت بگیرد.
رسانهها میتوانند در این زمینه به ما کمک کنند تا یک اجماع استانی ایجاد کنیم. دستگاه قضائی، نیروی انتظامی و دستگاههای اطلاعاتی و امنیتی باید به شدت وارد عمل شوند و تحقیق کنند که پشت پرده این کمپهای غیرمجاز چه اتفاقاتی در حال رخ دادن است. در حالی که در استانهای دیگر مانند کردستان، حتی یک کمپ غیرمجاز یافت نمیشود، کرمانشاه با بیش از ۴۰ کمپ غیرمجاز مواجه است و این موضوع باید بیشتر مورد توجه قرار گیرد.
مرصاد نیوز: چرا با وجود اینکه مسئولین از معضل اعتیاد در محلات آسیبپذیر حاشیه شهر آگاه هستند و به وضوح تاثیر عوامل محیطی را بر اعتیاد میبینند، عزمی برای ساماندهی این مناطق که یکی از دلایل شیوع اعتیاد در استان هستند، وجود ندارد؟ مشکل از کجاست؟ آیا مسئولین در این زمینه کوتاهی میکنند یا مردم حاضر به ترک این مناطق نیستند؟
شهبازی: واقعیت امر این است که بحث معتادین متجاهر به عزم جدی نیاز دارد، اما ما در واقع با یک عقبماندگی ساختاری در این زمینه روبهرو هستیم. منظور از عقبماندگی ساختاری این است که ظرفیت نگهداری معتادین متجاهر در استان کرمانشاه، به ابتدای دهه ۹۰ برمیگردد. بهویژه از نظر فضای فیزیکی و اعتبارات، ظرفیتی که برای نگهداری این افراد داریم، تنها ۲۵۰ نفر است. این ظرفیت در کمپ مرکز ماده ۱۶ قرار دارد که مالکیت آن با شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر است و بهرهبرداری از آن بر عهده اداره کل بهزیستی است. در این ۱۲ سال اخیر نه تعداد سرانه نگهداری بالا رفته و نه اعتبارات متناسب با این تعداد افزایش یافته است. حالا در حال حاضر اتفاقی در حال رخ دادن است؛ استاندار کرمانشاه و رئیس شورای هماهنگی مواد مخدر استان، کمیسیون اجتماعی به آنها پیشنهاد دادیم که سرانه نگهداری استان کرمانشاه را به هزار نفر برسانند. به عبارت دیگر، از ۲۵۰ نفر، تعداد نگهداری به هزار نفر افزایش یابد. وقتی این تعداد به هزار نفر برسد، اعتبارات نیز بر اساس این عدد توزیع خواهد شد. نکته دیگری که باید اشاره کنم این است که بعضی دستگاهها باید به وظایف ذاتی خود در زمینه معتادین متجاهر عمل کنند. یکی از این دستگاهها، شهرداری است. طبق قانون برنامه ششم توسعه، شهرداریها باید در این حوزه مسئولیتپذیری نشان دهند. شهرداری کرمانشاه، به عنوان یک کلانشهر با ۵ هزار میلیارد تومان اعتبار مصوب، باید وظایف خود را در جمعآوری معتادین متجاهر انجام دهد. این موضوع بهویژه برای کلانشهرهایی مانند مشهد، تهران و تبریز در نظر گرفته شده است. انتظار این است که شهرداری در کنار بهزیستی، کمپهای ماده ۱۶ ایجاد کند. هرچه تعداد دستگاههایی که کمپ ایجاد کنند بیشتر باشد، ظرفیت نگهداری نیز افزایش مییابد و چهره شهر بهبود پیدا میکند. اگر هزار نفر معتاد متجاهر را جمعآوری کنیم، چهره شهر بهشدت تغییر خواهد کرد. با توجه به اینکه ظرفیتهای موجود فعلی محدود است، این مسئله باعث بروز مشکلات زیادی شده است.
مرادی: موضوع عقبماندگی ساختاری در جمعآوری معتادین متجاهر واقعاً برای ما در استان یک چالش بزرگ ایجاد کرده است. از ابتدای سال ۱۳۹۰، جمعآوری معتادین متجاهر در مراکز ماده ۱۶ آغاز شد، اما در استان کرمانشاه هنوز تنها یک مرکز ماده ۱۶ وجود دارد. این در حالی است که استانهای همجوار ما، مراکز ماده ۱۶ بیشتری دارند. به عنوان مثال، بعضی استانها تعداد مراکز ماده ۱۶شان به هفت یا هشت یا حتی یازده و دوازده میرسد. کرمانشاه، با وجود داشتن تعداد زیادی معتاد متجاهر، هنوز تنها یک مرکز ماده ۱۶ دارد. این وضعیت، میطلبد که برخی نهادهایی که طبق قانون مسئولیت دارند، وارد عمل شوند. یکی از این نهادها، شهرداری است که در این زمینه تمایل کمتری نشان میدهد. طبق قانون، شهرداریها موظفند در کلانشهرها در جمعآوری معتادین متجاهر و پاکسازی سیمای شهری دخالت کنند. اگر نهاد دیگری مسئول این موضوع است، لطفاً معرفی کنید. در حال حاضر، ما اقدامات خود را آغاز کردهایم. در جلسه اخیر شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر به ریاست استاندار کرمانشاه تصمیم گرفتیم که اقدامات اجرایی را شروع کنیم و رایزنیهایی با نهادها انجام شده است. بر اساس این برنامه، کمپهای ماده ۱۶ بهصورت منطقهای در استان ایجاد خواهند شد. بهعنوان مثال، مرکز کرمانشاه در سراب نیلوفر قرار دارد که بهزیستی مسئول آن است و ظرفیت آن ۲۵۰ نفر است. قرار است این ظرفیت به ۵۰۰ نفر افزایش یابد. همچنین، برای شرق و غرب استان نیز کمپهایی در نظر گرفته شده است. با این اقدامات، امیدواریم که مشکل معتادین متجاهر در استان ساماندهی و مدیریت شود. البته تا بهحال باید از آقای شهبازی تشکر کنم که بهصورت جهادی در این مسئولیت فعالیت کردهاند. بسیاری از اوقات، با محدودیتهای فیزیکی روبهرو بودیم، اما آقای شهبازی توانستهاند ظرفیتها را افزایش دهند. از ابتدای سال جاری، ۸۱۵ نفر در مرکز ماده ۱۶ بهزیستی خدمات درمانی، بهداشتی و آموزشی دریافت کردهاند که معادل ۹۵ هزار نفر روز بوده است. در حالی که کمپهای ماده ۱۶ مشکلات خاص خود را دارند و این کار نیازمند تخصص ویژهای است، بهزیستی با تمام توان در این زمینه وارد عمل شده است. ما امیدواریم که دیگر نهادها نیز در این مسیر مسئولیتپذیری بیشتری نشان دهند و در غیر این صورت از طریق دستگاه قضایی از آنها پیگیری خواهد شد.
شهبازی: از رسانهها و افکار عمومی خواهش میکنم که شهرداری را موظف کنند تا به رسالت واقعی خود در حوزه نگهداری معتادین متجاهر عمل کند. کرمانشاه، با جمعیت حدود یک میلیون و ۱۰۰ هزار نفر، در حال حاضر تنها ظرفیت ۱۳۰ نفر برای نگهداری معتادین متجاهر دارد. این یعنی به ازای هر ۱۰۰ هزار نفر جمعیت، تنها یک نفر برای نگهداری معتادین متجاهر تخصیص یافته است. حتی اگر قانونی هم شهرداری را مکلف نکند، این یک وظیفه ذاتی برای شهرداری است. باید تاکید کنم که شهرداری باید بهطور فعال در این حوزه وارد عمل شود. در حال حاضر، شهرداری کرمانشاه ۵ هزار میلیارد تومان اعتبار مصوب دارد. اگر ۲ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان از این اعتبار تخصیص یابد، هزینه نگهداری ۵۰۰ معتاد متجاهر در یک سال، رقمی بسیار ناچیز در مقایسه با اعتبار مصوب شهرداری است. با این کار، سرقتها کاهش مییابد، سیمای شهری پاک میشود، احساس رهاشدگی در شهر از بین میرود، بهداشت محیطی حفظ میشود و رضایتمندی مردم بالا خواهد رفت. سرانه نگهداری هر معتاد متجاهر در روز حدود ۸۷ هزار تومان است و اگر ۵۰۰ نفر نگهداری شوند، این هزینه معادل ۱۵ میلیارد تومان خواهد بود که در مقایسه با اعتبار مصوب شهرداری مبلغ ناچیزی است. لذا انتظار داریم رسانهها و افکار عمومی از شهرداری بخواهند که بهطور جدی وارد عمل شود و در کنار بهزیستی، کمپهای ماده ۱۶ را برای نگهداری معتادین متجاهر راهاندازی کند. با این اقدامات، سیمای شهری از این وضعیت کنونی نجات خواهد یافت و شرایط بهبود خواهد یافت.
مرصاد نیوز: با وجود چالشهایی که شما به خوبی از آن آگاهید، به ویژه در خصوص گسترش مواد مخدر که اینک به دانشگاهها و حتی مدارس راه یافته است، با وجود اینکه مسئولان از پذیرش آن سر باز میزنند. خود شما نیز واقفید که شهرداری در حال حاضر در این امر ناتوان است و مشکلات متعدد دیگری که به نظر میرسد ناشی از ترک فعل یکی از مسئولین شهری باشد، به این معضل دامن زده است. سوال اینجاست که چرا این موضوعات در سطوح بالاتر حل نمیشود؟ آیا ممکن است که یکی از دستگاهها حاضر نباشد که در جلسات به این مسائل رسیدگی کرده و مسئولیت آن را بپذیرد؟ چرا پس از سالها، کرمانشاه همچنان با این بحران دست و پنجه نرم میکند، به ویژه در دانشگاهها که وضعیت بحرانیتری دارند؟ آیا به دلیل آنکه برخی مسئولین نمیخواهند چهرهای نامطلوب از خود نشان دهند، از پذیرش آمار و واقعیتها خودداری میکنند؟ چرا هیچ عزمی برای پاسخگویی به مسئولینی که در انجام وظایف خود کوتاهی کردهاند وجود ندارد؟ چرا در استان ما هیچ مطالبهای برای حل این معضلات از سوی رسانهها مطرح نمیشود و مسئولین تمایلی به مشارکت رسانهها برای رفع این مشکلات ندارند؟
شهبازی: واقعیت این است که من قبلاً گفتهام که کارهایی در این حوزه انجام شده، اما این اقدامات در شأن مردم نبوده و نسبت به عمق بحران کافی نیست. یک مسئله دیگر این است که باید نگاهمان از توجه صرف به معتادین متجاهر به سمت پیشگیری تغییر کند. در حال حاضر، نزدیک به ۸۰ میلیون نفر از جمعیت کشور سالم هستند. اگر جمعیت کشور را ۸۵ میلیون نفر در نظر بگیریم، حدود ۸۰ میلیون نفر سالمند. اگر جمعیت استان کرمانشاه را ۲ میلیون و ۲۰۰ هزار نفر در نظر بگیریم، حدود ۲ میلیون نفر سالمند. بنابراین، تمام تلاش ما در سازمان بهزیستی این است که توجهمان را به سمت افراد سالم، مانند بچههایی که در مدارس هستند، بچههایی که در دانشگاهها تحصیل میکنند، کارمندانی که در دستگاههای دولتی مشغول به کار هستند و بخشهای مختلف جامعه معطوف کنیم. خواهشی که از شما دارم این است که فقط به معتادین متجاهر توجه نکنید و در بحث پیشگیری هم وارد شوید. سیاست ما در سازمان بهزیستی نشان داده است که هرچقدر هم که بر روی معتادین متجاهر هزینه کنیم، بهبودی در این بخش بسیار کم است. به عنوان مثال، پارسال ۱۵ میلیارد تومان هزینه کردیم، اما خروجی قابل توجهی نداشت. چرا؟ چون معتادین دوباره به فضای شهری باز میگردند. اگر همان ۱۵ میلیارد تومان را در حوزه پیشگیری هزینه میکردیم، میتوانستیم این چرخه را قطع کنیم و از ورود مجدد افراد به دایره مواد مخدر جلوگیری کنیم. سیاست فعلی ما در سازمان بهزیستی این است که به سمت پیشگیری حرکت کنیم. کارزارهایی مثل «فرزند من کجاست» و «والد آگاه، فرزند ایمن» که با همکاری شورای هماهنگی مواد مخدر و مجموعههای تحت امر ایشان برگزار میشود، نمونهای از این اقدامات است. نگاه ما در برنامه هفتم توسعه بهطور کامل پیشگیرانه است، زیرا معتقدیم پیشگیری بهتر از درمان است. هزینههایی که برای پیشگیری انجام میدهیم قطعاً بسیار کمتر از هزینه درمان خواهد بود، چرا که کسی که مبتلا به اعتیاد شود، احتمال بهبودیاش بسیار پایین است. همچنین، دستگاههای اجرایی باید به وظایف خود در حوزه پیشگیری توجه بیشتری داشته باشند. در حوزه پیشگیری از معتادین متجاهر و اجرای ماده ۱۶، شهرداریها، آموزش و پرورش، دانشگاهها و بخشهای فرهنگی باید این وظیفه را بهعنوان مسئولیت ذاتی خود بپذیرند و نسبت به افرادی که جامعه هدفشان هستند، چه دانشجو، چه محصل یا شهروند، وارد عمل شوند. ما در اداره کل بهزیستی بهعنوان یکی از ماموریتهای خود، پیشگیری را وظیفه ذاتی خود میدانیم و با جدیت بیشتری وارد این حوزه خواهیم شد.
مرادی: نکته درستی بود اما فکر نمیکنم که ما رسانهای نیستیم. من به شدت اعتقاد دارم که رسانه کارگشا است. رسانه رکن چهارم دموکراسی است و در حوزه اعتیاد، اگر بخواهیم کاری انجام دهیم، مهمترین ابزار ما رسانه است. چرا که در حوزه پیشگیری باید تفکر مردم را تغییر دهیم و باید در مدیریت ادراک جامعه وارد شویم و این جز از طریق رسانه محقق نمیشود. ما اقدامات خوبی در حوزه پیشگیری در استان داشتهایم، اما متأسفانه همانطور که شما اشاره کردید، این اقدامات بهدرستی در رسانهها برجسته نشدهاند و از ابزار رسانه برای نمایش این فعالیتها استفاده نکردهایم. در واقع، ما در حوزه پیشگیری یک حلقه مفقوده داریم و آن رسانه است. باید بدانیم که باید رسانه را بیشتر وارد میدان کنیم. بهعنوان مثال، در آموزش و پرورش، اکنون ۱۲۵ کانون یاریگران زندگی فعال داریم که حدود ۷ هزار و ۵۹۰ دانشآموز را پوشش میدهند. این کانونها کلاسهای پیشگیری از اعتیاد و آشنایی با آسیبهای اجتماعی را برگزار میکنند. ما خانه یاریگران زندگی را با همکاری آموزش و پرورش داریم و روزانه تعداد زیادی از دانشآموزان به آنجا میروند و از کلاسهای پیشگیری از اعتیاد استفاده میکنند. برنامههای خوبی برای والدین دانشآموزان، پرسنل آموزش و پرورش و خود دانشآموزان تدارک دیده شده است تا با مفاهیم پیشگیری از اعتیاد آشنا شوند. البته خود من معتقدم که باید از ظرفیتهای جدید هم استفاده کنیم؛ مثلاً از هوش مصنوعی و ابزارهای نوین که وجود دارند، برای رسیدن به نسل جوان و ترویج موضوعات پیشگیری استفاده کنیم. اداره کار ما در محیطهای کارگری در ۹ ماهه اول سال جاری ۳۲ دوره پیشگیری از اعتیاد را برگزار کرده است که حدود یک هزار و ۲۰۰ کارگر در این دورهها شرکت کردهاند. علاوه بر این، بالغ بر ۱۰ هزار نفر از طریق فضای مجازی در حال دریافت آموزشهای پیشگیری از اعتیاد هستند. بهزیستی نیز که پیشتاز در این زمینه است، با سه طرح گسترده در حوزه پیشگیری فعالیت میکند. طرح «کیان»، که ۴۰ جلسه در سطح ادارات استان برگزار کرده است، طرح «پازک» که پیشگیری از اعتیاد در زنان و کودکان را پوشش میدهد و ۲۰ جلسه با ۱۲۰ نفر از آسیبدیدگان یا در معرض آسیب برگزار شده، و طرح «شناختی-رفتاری» که تاکنون ۳۳۰ جلسه در این حوزه برگزار کردهاند. سایر ادارات نیز در این حوزه فعال هستند، اما آنچه که بیشتر دیده میشود، آموزش و پرورش، بهزیستی و اداره کار است. در نهایت، بهنظر من باید از ظرفیتهای رسانه بهطور بیشتری استفاده کنیم و رسانه باید در متن امور پیشگیری از اعتیاد قرار گیرد.
به گزارش شبکه اطلاعرسانی «مرصاد»؛ معضل اعتیاد در استان کرمانشاه همچنان یکی از چالشهای پیچیده و غیرقابل چشمپوشی است که به رغم تلاشهای صورت گرفته، به دلایل متعدد همچنان در حال گسترش است. این بحران نه تنها به دلیل دسترسی آسان به مواد مخدر و موقعیت استراتژیک استان در مسیر ترانزیت، بلکه به دلیل ضعفهای ساختاری و کمبود منابع درمانی و پیشگیرانه شدت یافته است. وجود کمپهای غیرمجاز، کیفیت پایین مواد و شرایط اقتصادی ناگوار از جمله عواملی هستند که به تشدید بحران اعتیاد کمک کردهاند. این وضعیت نشان میدهد که اقدامات پیشگیرانه به اندازه درمانهای پس از اعتیاد مؤثر نبوده و بحران به طور مداوم در سطح جامعه گسترش مییابد.
یکی از مهمترین دلایل عدم تأثیرگذاری در کاهش اعتیاد، کمبود هماهنگی بین دستگاههای مختلف و ناکافی بودن منابع است. شهرداری به عنوان یکی از نهادهای اصلی در این زمینه، مسئولیتهای خود را به درستی انجام نداده است. همچنین، محدودیتهای فیزیکی در کمپهای ماده ۱۶، که تنها ظرفیت بسیار محدودی برای پذیرش معتادین دارند، سبب شده است که این افراد دوباره به خیابانها برگردند و بحران تجاهر و کارتنخوابی شدت بگیرد. در این راستا، نیاز به افزایش ظرفیتهای موجود، تخصیص منابع مالی بیشتر و همافزایی بین نهادها برای ایجاد کمپهای جدید و تأمین خدمات درمانی مناسب به شدت احساس میشود.
علاوه بر این، نگاه سنتی و صرف به درمان معتادین متجاهر، بدون توجه به ابعاد پیشگیری، نمیتواند بحران اعتیاد را بهطور مؤثر حل کند. تأکید بر پیشگیری، به ویژه در مدارس و دانشگاهها، به عنوان یکی از رویکردهای اساسی در برنامههای سازمان بهزیستی باید در اولویت قرار گیرد. با آموزشهای لازم و آگاهیرسانی به جوانان و خانوادهها، میتوان از ورود افراد به دایره اعتیاد جلوگیری کرد. این رویکرد نه تنها هزینههای درمان را کاهش میدهد، بلکه از بروز مشکلات اجتماعی و خانوادگی ناشی از اعتیاد نیز پیشگیری خواهد کرد.
در این میان، نقش رسانهها در تغییر نگرش عمومی و افزایش آگاهی بسیار حیاتی است. رسانهها میتوانند با اطلاعرسانی دقیق و مؤثر، نهادهای مسئول را تحت فشار قرار داده و از سویی دیگر، جامعه را در برابر این بحران حساس کنند. با استفاده از رسانههای نوین و پلتفرمهای دیجیتال، امکان دسترسی به اطلاعات و آموزشهای پیشگیری از اعتیاد برای گروههای مختلف جامعه فراهم خواهد شد. بنابراین، رسانهها باید به عنوان یک ابزار اساسی در مدیریت بحران اعتیاد وارد عمل شوند و از ظرفیتهای خود برای ایجاد تغییرات مثبت در سطح جامعه بهرهبرداری کنند.
در نهایت، اگر مسئولین بهویژه در سطح محلی و استانی، بهطور جدی به وظایف خود عمل کنند و از تمامی ظرفیتهای موجود، از جمله مشارکت رسانهها و همکاری با نهادهای غیر دولتی، استفاده نمایند، میتوان امیدوار بود که بحران اعتیاد در استان کرمانشاه مدیریت و مهار شود. بدون شک، بهبود وضعیت به یک اراده و همافزایی ملی و استانی نیاز دارد که در آن تمامی نهادها از جمله شهرداری، بهزیستی، آموزش و پرورش و رسانهها به طور همزمان و هماهنگ وارد عمل شوند.
انتهای خبر/