به گزارش خبرنگار اجتماعی شبکه اطلاع‌رسانی «مرصاد»؛ نوجوانی گامی فراتر از کودکی و نرسیده به روزهای جوانی است، زمانی که دغدغه‌ها دیگر از نوع دل‌مشغولی‌های دوران کودکی نیست و روزهای تصمیمات جدی از راه رسیده است. 

شروع سن نوجوانی از ۱۵ سالگی در نظر گرفته می‌شد اما با مرور زمان و پیشرفت تکنولوژی در حال حاضر از نظر علم روانشناسی، ۱۲ تا ۱۸ سالگی را دوران نوجوانی محسوب می‌کنیم با این حال سازمان‌های مختلف، تعاریف متفاوتی از بازه سنی نوجوانی دارند، برای مثال سازمان یونیسف، صفر تا ۱۸ سالگی را دوران کودکی می‌داند و وزارت ورزش و جوانان، ۱۵ تا ۳۰ سالگی را دوران جوانی می‌نامد. 

نوجوانی، دوران تغییرات جدی است، دورانی که از آن با عنوان دوره طوفان و فشار یاد می‌شود، بیشترین کمکی که در این دوران باید به نوجوان کرد، حمایت و پشتیبانی است، باید در این دوران در کنار نوجوان بود اما والدین باید توجه کنند، حمایتشان به نصیحت و کنترل تبدیل نشود. 

ضرورت ارتقای سواد رسانه‌ای نوجوانان

لیلی صفری‌قمام در گفتگو با خبرنگار اجتماعی شبکه اطلاع‌رسانی مرصاد؛ اظهار داشت: نوجوان به مرحله تغییرات جسمی رسیده است و توانمندی‌های تازه‌ای پیدا می‌کند، در این دوران است که تفکر انتزاعی شکل می‌گیرد و نوجوان تمایل دارد مسائل را با تحلیل و ارزیابی به نتیجه برساند. 

این کارشناس روانشناسی ضمن اشاره به آسیب شبکه‌های اجتماعی در این سن برای نوجوانان، افزود: باید گفت که استفاده از شبکه‌های اجتماعی در این دوره زمانی، به صورت روزمره انجام می‌شود مدت زمان استفاده از این برنامه‌ها با توجه به شرایط خانوادگی نوجوان‌ها متفاوت است، بنابراین در مورد مدت زمانی که نوجوانان از این شبکه‌ها استفاده می‌کنند،  نمی‌شود یک نسخه کلی پیچید، بهترین کار، رعایت حد تعادل در استفاده از این برنامه‌ها است و اینکه والدین بدانند، نوجوانشان در چه مباحثی از این شبکه‌ها استفاده می‌کنند. 

وی با بیان اینکه ارائه آموزش‌های لازم تحت عنوان سواد رسانه‌ای موجب استفاده بهینه از یک رسانه می‌شود، عنوان کرد: اگر در دوره نوجوانی مباحث سواد رسانه‌ای و آموزش آن به نوجوانان در نظر گرفته شود، به یقین می‌توان گفت کیفیت استفاده از رسانه‌های مجازی در نوجوانان بالاتر می‌رود. باید در نظر گرفت که استفاده از این شبکه‌ها موجی است که به راه افتاده و نمی‌توان جلوی آن را گرفت و نوجوان را از استفاده منع کرد اما می‌توان آموزش‌های لازم را ارائه داد. 

صفری‌قمام با بیان اینکه عموم مردم دوره نوجوانی را دوران طوفان، فشار و بحران می‌دانند، خاطرنشان کرد:  فرهنگ جوامع بر روی علائم رفتاری نوجوانان تاثیرگذار خواهد بود و نوجوانان در بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته این دوره را به راحتی سپری می‌کنند، اگرچه دوران بلوغ و نوجوانی هم‌زمان با هم نمایان خواهند شد اما بسیار مهم است که بلوغ و نوجوانی از هم مجزا در نظر گرفته شوند، بلوغ و تغییرات فیزیولوژیکی در دوران نوجوانی کامل می‌شود. 

وی هویت‌یابی را به‌عنوان مهم‌ترین بحثی که در دوران نوجوانی آن‌ها را تهدید می‌کند برشمرد و ادامه داد: در این دوران نوجوان با سئوالاتی از قبیل اینکه من چه کسی هستم؟ و چه باید انجام دهم؟ روبه‌رو می‌شود، همچنین در حال پیدا کردن شناختی نسبت به خود و آینده است. اگر افراد دوره نوجوانی خوبی نداشته باشند و به سئوال‌های آن‌ها پاسخ درستی داده نشود، دچار بحران هویت شده و در مراحل بعدی زندگی از جمله مرحله ازدواج، دچار مشکل می‌شوند. 

این کارشناس اجتماعی نقش خانواده و مدرسه در کمک به شکل‌گیری هویت نوجوان را مهم و پررنگ تلقی کرد و افزود: می‌توان  گفت که مدارس و خانواده‌ها پایه اصلی در مرحله نوجوانی و شکل‌گیری هویت آن‌ها هستند، خانواده‌ها در انتخاب فضای مناسب باید به نوجوانان کمک کنند، در کودکی وظیفه خانواده نگهداری از کودک است اما در دوره نوجوانی، وظیفه خانواده، کمک به نوجوان در پیدا کردن دوستان مناسب است، زیرا در این مرحله از زندگی نقش گروه‌های دوستی بسیار مهم‌تر و تاثیرگذارتر است، همچنین در کنار این دو رکن اصلی، نقش ارکان دیگر مثل محیط اجتماعی و رسانه‌ها را نباید نادیده گرفت.   

صفری‌قمام با بیان اینکه بارزترین و مهم‌ترین ویژگی روانشناسانه دوران نوجوانی، دستیابی به استقلال و اعلام خودمختاری است که به عنوان طلایی‌ترین دوران نوجوان است، گفت: دست یافتن به استقلال و خودمختاری در دو دوره طلایی زندگی یعنی دو سالگی و دوره نوجوانی اتفاق می‌افتد، چالش‌های یک نوجوان در مسیر رسیدن به استقلال، اعتماد به نفس و پذیرفتن نقش اجتماعی بسیار زیاد است؛ از این‌رو دوران نوجوانی به عنوان حیاتی‌ترین مرحله زندگی و تعیین‌کننده سلامت روان و شخصیت فرد در دوران بزرگسالی مطرح می‌شود. 

آگاهی خانواده‌ها بسترساز شکل‌گیری شخصیتی سازنده برای نوجوانان

مریم امیریان نیز در گفتگو با خبرنگار اجتماعی شبکه اطلاع‌رسانی «مرصاد»؛ اظهار داشت: دوره نوجوانی پایان دوره آرامش کودکی و ورود به دنیای پر هیاهوی بزرگسالی است، رسیدن به بلوغ از جمله حساس‌ترین دوران زندگی شخص است که نوجوان دچار تغییرات فیزیکی (جسمی)، روحی و عاطفی بسیاری می‌شود. 

وی افزود: برخی تغییرات گاهی نوجوان را دچار چالش‌ها و بحران‌هایی می‌کند؛ هویت‌یابی، تغییرات خلقی، فشارهای اجتماعی و… از جمله چالش‌هایی هستند که تعبیر نوجوانی به عنوان یک مرحله بحرانی را اثبات می‌کنند. 

این روانشناس بالینی با بیان اینکه بحران این دوران به معنای تغییری بزرگ است، خاطرنشان کرد: بحران به معنای آسیب نیست و در عین حال که تهدیداتی به همراه دارد می‌تواند فرصت‌هایی هم ایجاد کند. 

وی بحران هویت را از مهم‌ترین چالش‌ها برشمرد که نوجوان با آن روبه‌رو می‌شود و افزود: مسائل مربوط به سلامت روان اضطراب، افسردگی، بداخلاقی، پرخاشگری، کم‌حوصلگی و. . . درگیری بین فردی و جر و بحث، چالش‌های نوجوانان با اعضای خانواده و هم‌سالان است. 

امیریان ضمن اشاره به علل افت تحصیلی، خاطرنشان کرد: بیرون رفتن با دوستان، وقت گذراندن در فضای مجازی، توجه بیشتر به جنس مخالف، باعث کاهش تمرکز و درگیری ذهنی و در نهایت افت تحصیلی در نوجوانان شهرستان می‌شود. 

وی گفت: نوجوانان در این سن بیشترین الگوپذیری را از هم‌سالان از لحاظ پوشش، رفتار و. . . دارند و گاهی با مشاهده اعمال دیگران برای اینکه در معرض توجه قرار بگیرند بدون توجه به عواقب آن دست به رفتاری می‌زنند که بیشترین آسیب را به خود و خانواده وارد می‌کنند. 

امیریان تصریح کرد: با وجود تمام بحران‌ها و چالش‌هایی که در این سن برای نوجوانان به وجود می‌آید با درک چالش و ارائه راهکارهای حمایتی مناسب می‌توان به نوجوان کمک کرد تا این دوران را به بهترین نحو پشت سر بگذارد و به بزرگسالی سالم و شاد از لحاظ روحی و جسمی تبدیل شود

وی ضمن اشاره به خطر فضای مجازی که موجب تفاوت و فاصله زیادی بین نوجوانان و والدینشان می‌شود، تصریح کرد: آنچه باعث شکاف زیاد شده تولد آن‌ها در دوره‌های متفاوت نیست بلکه وجود تکنولوژی در زندگی نوجوانان امروزی و استفاده از فضای مجازی است که روزبه‌روز فاصله بین والدین و نوجوان آن‌ها را نمایان‌تر می‌کند. 

امیریان در پایان تاکید کرد: هرچه خانواده آگاهی و درک بیشتر و بهتری از دوره نوجوانی و تغییرات و چالش‌های مربوط به این سن رشدی داشته باشد بهتر می‌تواند بستر مناسب برای شکل‌گیری شخصیت سازنده و مؤثر در نوجوان خود را فراهم کند. 

به گزارش شبکه اطلاع‌رسانی «مرصاد»؛ دوران نوجوانی با تغییرات عمده ظاهری و درونی در فرد چون تغییر و تحول جسمانی و هورمونی، تغییر در نقش‌ها و مسئولیت‌ها همراه است، بحران نوجوانی باید توسط والدین و جامعه به‌گونه‌ای مدیریت شود که شخصیت نوجوان برای دوران بزرگسالی به خوبی شکل گیرد؛ زیرا ریشه اغلب مشکلات اجتماعی، روانی، جسمانی و رفتارهای ناسالم در بزرگسالی، دوره نوجوانی است. 

  در واقع پشتوانه انتخاب‌های صحیح دوران بزرگسالی، دریافت آموزش‌های مناسب در دوران نوجوانی است، بنابراین لازم است خانواده‌ها، مدارس و به طور کلی جامعه در مقابل نوجوانان، درک بیشتری از خود نشان داده و فراموش نکنند، سلامت روانی نوجوان در این مرحله از زندگی‌اش، کیفیت مراحل بعدی زندگی او را تضمین می‌کند که نیازمند توجه بیش از پیش خانواده‌ها و مسئولان امر در شهرستان سنقر و کلیایی است. 

انتهای خبر/