به گزارش شبکه اطلاع‌رسانی «مرصاد»؛ پیاده‌سازی بانکداری اسلامی در کشور دغدغه بزرگی است که پس از انقلاب اسلامی همواره مورد توجه بوده است، در سال ۱۳۶۲ با تصویب قانون عملیات بانکی بدون ربا تلاش بر این بود تا نظام پولی و اعتباری بر مبنای حق و عدل با ضوابط اسلامی مستقر شود. 

سالروز تصویب این قانون که مصادف با هفته دوم شهریورماه است به نام هفته بانکداری اسلامی ‌و روز دهم شهریورماه که این قانون عملیات بانکی بدون ربا که مشتمل بر ۲۷ ماده و چهار تبصره به تأیید شورای نگهبان رسید به نام روز بانکداری اسلامی‌ نامیده شده است.

آنچه در بانکداری اسلامی مدنظر است، کارآمدی بانکداری بدون ربا در ایجاد عدالت اجتماعی است، اما با توجه به مشکلات کنونی که تولیدکنندگان و مردم با آن مواجه هستند متأسفانه هنوز طعم گوارای بانكداری اسلامی را نچشيده‌ايم؛ گویا بانک‌ها آن‌طور که باید در راستای رسالت واقعی خود حرکت نکرده‌‌اند و طبق نظر کارشناسان ساختار نظام بانکی نیاز به اصلاح دارد.

نظام بانکداری ایران به معنای واقعی اسلامی نیست 

فضل‌الله رنجبر در گفتگو با خبرنگار اقتصادی شبکه اطلاع‌رسانی «مرصاد»؛ اظهار داشت: واقعیت این است که نظام بانکداری ایران به معنای واقعی اسلامی نیست و عدالت اسلامی در آن رعایت نشده است.

نماینده مردم کرمانشاه در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه نظام بانکی ما با بانکداری اسلامی عادلانه فاصله دارد، افزود: در حال حاضر بسیاری از مردم برای دریافت تسهیلات و رفع گرفتاری‌های زندگی خود با مشکلات عدیده‌ای مواجه هستند برخی حتی سرمایه اولیه مورد نیاز بانک‌ها برای سپرده‌گذاری و دریافت وام را در اختیار ندارند تا بتوانند وام دریافت کنند. 

نظام بانکی کشور به اصلاح ساختاری نیاز دارد

وی گفت: بسیاری از بانک‌های ایران درصد سود بالایی را در قبال تسهیلات اعطایی خود طلب می‌کنند و شرایط را برای وام‌گیرندگان سخت کرده‌اند لذا نظام بانکی کشور نیاز به اصلاح ساختاری دارد و باید تحولات مهم و اساسی در آن رخ دهد تا نقایص موجود در آن به حداقل برسد.

رنجبر خاطرنشان کرد: متأسّفانه در شیوه کنونی نظام بانکداری در ایران و با وجود نقایص موجود در آن تولیدکنندگان، سرمایه‌گذاران و سپرده‌گذاران با برخی مشکلات مواجه می‌شوند در حالی‌که نظام بانکی و مالی کشور باید سعی کند تا رضایت اقشار مختلف جامعه را جلب کند.

وی ادامه داد: در حال حاضر مردم حتی برای دریافت یک وام ۲۰ میلیون تومانی هم به شدت با مشکل مواجه هستند، متأسفانه اعتبارسنجی در نظام بانکی ما مراعات نمی‌شود و حتی یک فرد کارمند اداری که دارای اعتبار است برای گرفتن وام حتماً باید ضامن به بانک معرفی کند در حالی‌که این موضوع در نظام‌های پیشرفته بانکی قابل قبول نیست.

نظام اعتبارسنجی در بانک‌های ایران باید اصلاح و تقویت شود

رنجبر تصریح کرد: نظام اعتبارسنجی در بانک‌های ایران باید اصلاح و تقویت شود و اعتبار هر فرد در بانک‌ها به‌ویژه در بخش‌های تولید و سرمایه‌گذاری برای دریافت وام مشخص باشد زیرا اگر این موضوع مراعات شود، رغبت برای سرمایه‌گذاری بیشتر می‌شود.

وی بیان کرد: در بررسی‌های انجام شده از واحدهای تولیدی استان کرمانشاه مشخص شد که بسیاری از آنها برای فعال‌کردن فاز دوم تولید یا توسعه شرکت تولیدی خود به دریافت تسهیلات نیازمندند ولی متأسفانه در فرآیند بروکراسی پشت درب بانک‌ها منتظر مانده‌اند و بسیاری از آنها برای دریافت وام با مشکل مواجه هستند.

 نبود احکام و مقررات کافی برای اجرای بانکداری اسلامی

سهراب دل‌انگیزان در گفتگو با خبرنگار اقتصادی شبکه اطلاع‌رسانی «مرصاد»؛ اظهار داشت: بانکداری اسلامی زمانی می‌تواند هویت پیدا کند که هویت آن در عمل شکل گرفته باشد و بتوان آن را در چهارچوب شرع مقدس اسلام یا در حوزه احکام عملی و جاری مشاهده کرد.

این استادتمام گروه اقتصاد دانشگاه رازی کرمانشاه افزود: شرح عملیاتی کسب و کار و نیز شرح عملیاتی پولی و تأمین مالی در حد فقه پایه و برآورده‌کردن معاملات معمولی مردم در دین مقدس اسلام حضور دارد اما محتوای کافی از این حوزه برای اداره نظام بانکی وجود ندارد. 

وی گفت: نظام بانکداری بیش از ۴۰۰ تا ۵۰۰ سال قدمت دارد اولین جرقه‌های نظام بانکداری جدید در حدود ۸۰ سال پیش و با حضور بانک‌های خارجی و پس از آن تشکیل بانک ملی در ایران زده شد.

دل‌انگیزان خاطرنشان کرد: بانکداری در اصل از یک پایه بازرگانی برخوردار است و نه یک پایه ایدئولوژیک، در واقع بانکداری نوینی که به ایران وارد شد از همان ابتدا نیز ایدئولوژیک نبوده است و نمی‌توان عنوان ایدئولوژیکی بر آن نهاد.

وی ادامه داد: عده‌ای با اطلاق بانکداری اسلامی بر روی نظام بانکی، قصد داشته‌اند تا یک مفهوم کسب و کاری غیر ایدئولوژیک را به نوعی به یک مفهوم ایدئولوژیک تغییر دهند اما واقعیت این است که احکام، مقررات و عناصر کافی برای این تغییر وجود ندارد از این‌رو بانکداری اسلامی دچار اختلال می‌شود.

این استادتمام اقتصاد دانشگاه رازی با بیان اینکه باید مجدداً به بانکداری غیر ایدئولوژیک بازگشت، خاطرنشان کرد: بانکداری نوین و غیر ایدئولوژیک در یک نظام کسب و کار در چهارچوب سیستم‌های جوامع پیشرفته شکل گرفته و پایه‌گذاری شده است.

وی افزود: بنابراین بانکداری در کشور ایران نیز ناگزیر است که در سیر تکاملی بانکداری نوین حرکت کند و تنها برخی از احکام اسلامی را بر روی بعضی قراردادها و عقودی همچون مساقات، مزارعه و جعاله اعمال کند، در حالی که تنوع قراردادها در نظام بین‌الملل بسیار بیشتر از چنین قراردادهای سنتی و قدیمی است.

دل‌انگیزان بیان کرد: احتمالاً ما در انتخاب عنوان دچار اشتباه شده‌ایم و سپس مفهومی را به وجود آورده‌ایم که نه تنها به نفع اسلام نبوده بلکه به آن خسارت وارد کرده است. 

وی گفت: اجرای نظام بانکداری با شیوه‌ای تحت عنوان عبارت بانکداری اسلامی، نظام بانکی را در کشور در مسیر شکست قرار داده و آن را به سمت و سوی بانکداری ربوی سوق داده است.

این استادتمام گروه اقتصاد دانشگاه رازی کرمانشاه تصریح کرد: این شیوه از بانکداری سود و بهره بانکی را نسبت به کشورهای دیگر به چندین برابر رسانده است با این اوصاف نمی‌توان عنوان اسلامی را بر روی آن نهاد.

نوع قرارداد در سیستم بانکداری حائز اهمیت است

وی گفت: در دیگر کشورهای اسلامی بانک‌هایی همچون بانک توسعه اسلامی وجود دارد که در مسیر توسعه و رفع نیازهای این کشورها گام برمی‌دارند نه در مسیر پیاده‌کردن ناصحیح برخی احکام بر روی نظام بانکی؛ این بانک‌ها قراردادهایی در حوزه‌های مختلف منعقد می‌کنند که در نهایت به نفع مردم و توسعه کشور است.

دل‌انگیزان افزود: آنچه‌که در سیستم بانکداری حائز اهمیت است نوع قراردادها است و نه عنوان و اسم آنها بنابراین حتی بانک‌های اروپایی و آمریکایی نیز در صورت رعایت اصول صحیح مالی و بانکداری حاضرند با ما همکاری کنند لذا نباید با اطلاق یک عنوان، دستاوردهای نظام بانکی نوین را زیر سئوال برد.

ضرورت اصلاح ساختار نظام بانکداری

حجت‌الاسلام والمسلمین سیدجواد حسینی‌کیا در گفتگو با خبرنگار اقتصادی شبکه اطلاع‌رسانی «مرصاد»؛ اظهار داشت: بر اساس مبانی جمهوری اسلامی قاعده این است که بانکداری اسلامی از بانکداری ربوی تغییر رویکرد بدهد لذا در مجلس قبلی اصلاح نظام بانکی در دستور کار قرار گرفت.

عضو مجمع نمایندگان کرمانشاه افزود: بخشی از جزئیات اصلاح نظام بانکی به عنوان کاری بدیع و نو باقی‌ مانده که به تأیید شورای نگهبان برسد.

وی گفت: اگر ساختار اصلاح شود آن‌گاه در بانکداری اسلامی شاید بتوانیم نقدینگی جامعه را با نگاه اسلامی به سمت تولید و اشتغال ببریم که این می‌تواند ارزش‌افزوده خوبی را برای مردم ایجاد کند.

حسینی‌کیا با بیان اینکه با این تغییر ساختار علاوه بر ثواب اخروی که قرآن کریم و مبانی دینی ما دستور داده، ادامه داد: اتفاقات مهمی نیز رقم خواهد خورد و تسهیلاتی همچون تسهیلات قرض‌الحسنه، وام ازدواج، تسهیلات فرزندآوری، مسکن و اشتغال به مردم اعطا می‌شود.

وی خاطرنشان کرد: بخشی از این کار نیاز به فرهنگ‌سازی دارد که مردم نقدینگی خود را در اختیار بانک‌ها قرار دهند و در نهایت به صورت تسهیلات به مردم اعطا شود و بخشی هم به سمت تولید و اشتغال رود و چرخ اقتصادی دولت بهتر از این بچرخد.

ضرورت فرهنگ‌سازی و اطلاع‌رسانی برای سپرده‌های قرض‌الحسنه توسط مردم

حسینی‌کیا با تأکید بر فرهنگ‌سازی برای سپرده‌های قرض‌الحسنه، گفت: اطلاع‌رسانی لازم باید از سوی بانک‌ها انجام شود که این منابع مالی و پس‌اندازهای مردم در چه راستایی قرار می‌گیرد تا مردم لذت قرض‌الحسنه را بیش از پیش درک کنند.

به گزارش شبکه اطلاع‌رسانی «مرصاد»؛ وضعيت بانكداری كنونی كشور با بانكداری اسلامی فاصله دارد؛ امروز بانک‌ها با درصد بالايی بازدهی دارند اما اين رقم در زمينه كار و توليد بسيار پايين‌تر است كه نشان‌دهنده وجود يک مشكل بزرگ اقتصادی است كه با روح بانكداری اسلامی مغايرت دارد.

اين وضعيت باعث ترديد مردم و انديشمندان دينی نسبت به فعاليت‌های شرعی بانک‌ها شده است و بايد تلاش كرد با اقدام های منطقی كاركردهای راستين بانک‌ها و مؤسسه‌های مالی و اعتباری احيا و بانک‌ها همسو با اقتصاد مقاومتی به تأمین‌‌كنندگان مالی و واحدهای پشتيبان بنگاه‌های توليدی و صنايع مختلف تبديل شوند.

در واقع اگر سپرده‌ها مثل كشورهای پيشرفته به جای ورود به بانک‌ها با مسابقه نرخ سود، به كسب و كارها وارد شود، هم رونق توليد و اقتصادی ايجاد خواهد شد و هم در قالب چرخه توليد دوباره در بانک‌ها رسوب می‌كند.

انتهای خبر/