به گزارش شبکه اطلاع‌رسانی «مرصاد»؛ ماه رمضان فرصتی بی‌نظیر برای بازخوانی رحمت الهی و مسئولیت انسانی  است. رمضان کریم، ماهی که نامش از «رمض» به معنای شدت حرارت و سوزاندن گرفته شده، نه‌تنها گناهان را می‌سوزاند، بلکه دریچه‌ای به سوی تعالی معنوی و اجتماعی است. 

نخستین ویژگی رمضان، معنای لغوی آن است که ریشه در سوزاندن دارد. پیامبر اکرم (ص) فرموده‌اند: ماه رمضان به این نام خوانده شده‌است، زیرا گناهان را می‌سوزاند. 
این سوزاندن، نمادی از پاکسازی روح است که با روزه‌داری و عبادت محقق می‌شودو البته قرآن کریم  نیز در آیه ۱۸۳ سوره بقره می‌فرماید: کُتِبَ عَلَیْکُمُ الصِّیَامُ… لَعَلَّکُمْ تَتَّقُونَ. (روزه بر شما نوشته شده تا شاید تقوا پیشه کنید). 

دومین وجه، نزول کتب آسمانی در این ماه است که قرآن کریم، انجیل، تورات، صحف و زبور، همگی در رمضان نازل شده‌اند و آیه یک سوره قدر می‌فرماید: «إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ فِی لَیْلَةِ الْقَدْرِ» (ما آن را در شب قدر فرو فرستادیم). این نزول، رمضان را به پایگاه هدایت الهی تبدیل کرده و بر اهمیت آن در تاریخ ادیان الهی تأکید دارد. 

عنوان ماه خدا بودن رمضان  ویژگی دیگر متمایز، این ماه معنوی است و پیامبر (ص) می‌فرمایند: ماه رجب ماه خدا و ماه شعبان ماه من و ماه رمضان، ماه امت من است  و بی‌شک این تعبیر، نشان‌دهنده جایگاه ویژه رمضان به‌عنوان میهمانی خدا برای بندگان است که در آن درهای رحمت و مغفرت گشوده می‌شود. 

وعده آمرزش گناهان برکت وجه متعالی این ماه عزیز  است که پیامبر (ص) فرموده‌اند: هر کس همه این ماه را روزه بگیرد، بر خدا واجب است که همه گناهانش را ببخشد که این وعده، با آیه ۳۵ سوره مائده در قرآن کریم  همخوانی دارد: یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ… یُکَفِّرْ عَنْکُمْ سَیِّئَاتِکُمْ؛ (ای مؤمنان، تقوای الهی پیشه کنید تا گناهانتان آمرزیده شود). 

اثر دیگر، تضمین عمر باقی‌مانده است که پیامبر (ص) در ادامه حدیث پیشین می‌فرمایند که روزه‌داری کامل رمضان، بقیه عمر انسان را تضمین می‌کند و  این تضمین، نه‌تنها به معنای طول عمر، بلکه به برکت و کیفیت زندگی اشاره دارد، چنان‌که قرآن در آیه ۹۶ سوره اعراف می‌فرماید: وَلَوْ أَنَّ أَهْلَ الْقُرَی آمَنُوا وَاتَّقَوْا لَفَتَحْنَا عَلَیْهِمْ بَرَکَاتٍ (اگر مردم ایمان و تقوا پیشه کنند، برکات را بر آن‌ها می‌گشاییم). 

لطف دیگر ماه مهمانی و رحمت الهی، امان از عطش قیامت است که پیامبر (ص) فرموده‌اند که روزه‌دار از تشنگی دردناک روز قیامت در امان می‌ماند. این وعده، یادآور آیه ۱۵ سوره نازعات است: فَإِنَّ الْجَنَّةَ هِیَ الْمَأْوَی (پس بهشت جایگاه اوست)، که به پاداش صابران و روزه‌داران اشاره دارد. 

ویژگی دیگر ماه ضیافت الهی، دعوت به میهمانی الهی است؛ امام علی (ع) می‌فرمایند: رمضان، شهر الله و شهر الضیافت (رمضان، ماه خدا و ماه میهمانی است). بدون شک این میهمانی، فرصتی است که بندگان با روزه و عبادت، به میزبانی خداوند پاسخ دهند و از کرامت او بهره‌مند شوند. 

هشتمین اثر، تقویت اراده انسانی است؛ روزه‌داری، تمرینی برای خودسازی است، چنان‌که قرآن در آیه ۴۵ سوره عنکبوت می‌فرماید: إِنَّ الصَّلَاةَ تَنْهَی عَنِ الْفَحْشَاءِ وَالْمُنْکَرِ (نماز از زشتی‌ها باز می‌دارد). رمضان نیز با روزه و دعا، انسان را از گناه دور می‌کند. 

برکت دیگر ماه مبارک رمضان، افزایش همدلی اجتماعی است که در این راستا پیامبر (ص) فرموده‌اند: المؤمنون کالبناء یشد بعضهم بعضا (مؤمنان مانند بنایی هستند که یکدیگر را استوار می‌کنند). 
روزه، حس همدردی با نیازمندان را تقویت می‌کند و این با آیه ۲ سوره ماعون که بر کمک به محرومان تأکید دارد، همسوست. 

شب قدر  موهبت‌های دیگر ماه مبارک رمضان است که ارزش رمضان را ۱۰۰ چندان می‌کند. قرآن در سوره قدر می‌فرماید: لَیْلَةُ الْقَدْرِ خَیْرٌ مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ (شب قدر از هزار ماه بهتر است) و این شب، فرصتی برای طلب مغفرت و تغییر سرنوشت است. 

تعادل جسم و روح  از، دیگر اثرات متعالی و فضیلت‌های  ماه نهملنی و رحمت الهی  است که امام صادق (ع) می‌فرمایند: الصوم جُنَّة من النار (روزه سپری در برابر آتش است) که روزه نه‌تنها گناهان را می‌سوزاند، بلکه سلامت جسمانی را نیز بهبود می‌بخشد و این با حکمت خلقت سازگار است. 

لطف و تقویت تقوا از فضیلت و ره‌آوردهای ارزشمند دیگر رمضان است که  هدف روزه در آیه ۱۸۳ سوره بقره، دستیابی به تقواست و همچنین پیامبر (ص) فرموده‌اند: روزه بگیرید تا سالم بمانید و  این تقوا، انسان را به خدا نزدیک‌تر می‌کند. 

برکت، آمادگی برای جهاد نفس فضیلت ارزشمند دیگر ماه مبارک رمضان است که در این خصوص امام علی (ع) می‌فرمایند: أَعْدَی عَدُوِّکَ نَفْسُکَ (دشمن‌ترین دشمن تو، نفست است) که رمضان با روزه و عبادت، انسان را در این جهاد یاری می‌کند. 

ویژگی، تجلی کرامت الهی برکت دیگر، این ماه عزیز است که خداوند در آیه هفتم سوره ابراهیم می‌فرماید: لَئِنْ شَکَرْتُمْ لَأَزِیدَنَّکُمْ (اگر شکر کنید، نعمتتان را افزون کنم)؛ رمضان، فرصتی برای شکرگزاری و دریافت نعمت‌های بیشتر است. 

اگر چه همه ماه مبارک رمضان سرشار از فضیلت‌های متعالی است  اما دعوت به بازگشت به خدا یکی دیگر از موهبت‌های عزیز این ماه است که پیامبر (ص) فرموده‌اند: رمضان ماه توبه و مغفرت است و این دعوت، با آیه ۲۲۲ سوره بقره همخوانی دارد: إِنَّ اللَّهَ یُحِبُّ التَّوَّابِینَ (خداوند توبه‌کنندگان را دوست دارد). رمضان، انسان را به سوی این بازگشت هدایت می‌کند. 

رمضان را نه‌تنها ماهی برای عبادت فردی، بلکه فرصتی برای اصلاح جامعه ببینیم چرا که این ماه با سوزاندن گناهان و گشودن درهای رحمت، ما را به سوی زندگی بهتر و توسعه معنوی و اجتماعی دعوت می‌کند. 

بیاییم از این میهمانی الهی بهره ببریم و به حکمت قرآن و احادیث عمل کنیم و زنگار دل و روح را با انوار معنوی و زحمت الهی، سیقل و جلایی دیگر ببخشیم. 

مجتبی جنگلی‌نیا؛ فعال رسانه‌ای